Een contextueel perspectief op de overdracht van geloof in gezinnen

Ouders zijn de belangrijkste mensen in de overdracht van geloof aan hun kinderen, blijkt uit eerdere onderzoeken (zoals onderzoeken van Danielle van de Koot – Dees, Annemie Dillen). Van oudsher vormden gezin, school en kerk de driehoek waarin geloofsoverdracht plaatsvond. In een tijd waarin het voor scholen niet langer vanzelfsprekend is dat zij een rol spelen in de geloofsoverdracht en de band met de institutionele kerk verzwakt, blijven ouders de belangrijkste personen in de geloofsoverdracht aan hun kinderen.

Effecten van ouder-kindrelaties

Deze overdracht van geloof vindt plaats op momenten zoals gebed, Bijbellezen, ouder-kindgesprekken, enzovoort. Het speelt zich ook af in de context van wat is doorgegeven en hoe een nieuwe generatie daarop voortbouwt; het maakt de overdracht van geloof wederkerig. De relatie tussen ouders en hun kinderen speelt een belangrijke rol bij de overdracht van geloof, maar de vraag is: hoe beïnvloedt deze relatie de overdracht van geloof?

Over dit onderzoek

In dit onderzoek onderzoeken we de relatie tussen ouders en kinderen in termen van de contextuele benadering, zoals ontwikkeld door Ivan Boszormenyi-Nagy (1920-2007), een Hongaars-Amerikaanse psychiater en ontwikkelaar van contextuele therapie. Belangrijk voor Nagy's benadering is de dimensie 'relationele ethiek'. Nagy onderscheidt vier dimensies van de relationele werkelijkheid:

• feiten (zoals genetische input, gezondheid, etnisch-culturele achtergrond en sociaaleconomische status)
• individuele psychologie
• systemische transacties (alle soorten interacties en hoe deze worden gevormd)
• relationele ethiek. In deze dimensie worden de aard en rollen van concepten, zoals eerlijkheid, wederkerigheid, loyaliteit, betrouwbaarheid en verantwoordelijkheid, binnen en tussen generaties zichtbaar

Ons onderzoek richt zich op de relatie tussen relationele ethiek en geloofsoverdracht in gezinnen: wat is de rol van kenmerken van de relationele ethiek in relatie tot geloofsoverdracht in gezinnen?

Onderzoeksvraag

Voor het verzamelen van data gebruiken we interviews. Onderdeel van deze interviews is het gebruik van het 'genogram', een picturale weergave van iemands familierelaties. We gebruiken het als een hulpmiddel om de overdracht van geloof tussen generaties op te sporen en in kaart te brengen. Dit onderzoek is samen te vatten in de volgende onderzoeksvraag:

Hoe kan de contextuele benadering bijdragen aan het begrip van de overdracht van geloof binnen de context van trans- en intergenerationele relaties?

Onderzoeker

Jan Minnema is de onderzoeker. Hij is predikant in de Protestantse Kerk in Nederland. Het project staat onder supervisie van prof.dr. Henk de Roest, dr. Theo Pleizier en dr. Ronelle Sonnenberg.