Onderzoek wijst uit: vijf groeibevorderende factoren stimuleren het leren geloven van jongeren
Hoe leren jongeren vandaag de dag geloven? Culturele ontwikkelingen als ontkerkelijking maken dit tegenwoordig een uitdagend proces. Toch leren jongeren ook in 2023 nog steeds geloven, blijkt uit onderzoek van de PThU en de Dienstenorganisatie van de PKN, ondanks de uitdagingen. Tijdens het onderzoek noemden jongeren en hun opvoeders vijf verschillende groeibevorderende factoren die hierbij helpen.
Het onderzoek is uitgevoerd door Corina Nagel-Herweijer, onderwijskundige, onderzoeker Jonge Generaties Voorop en medewerker van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, en Ronelle Sonnenberg, onderzoeker en universitair docent Praktische theologie van de Protestantse Theologische Universiteit en verbonden aan OJKC, kenniscentrum voor jeugd, kerk en cultuur.
Kwalitatief onderzoek over en met jongeren
Het onderzoek, uitgevoerd door de Protestantse Kerk in Nederland, de Protestantse Theologische Universiteit en Hogeschool Windesheim, onderzocht in welke praktijken leren geloven plaatsvindt, welke verlangens jongeren en hun opvoeders over leren geloven hebben en hoe deze praktijken en verlangens zich verhouden tot theologische en pedagogische literatuur. Tijdens het onderzoek is met een casestudy in verschillende focusgroepen zowel gesproken met jongeren en jong volwassenen (van 10-25 jaar) als met opvoeders. De casestudy vond plaats in een protestantse gemeente waarin verschillende wijkgemeenten intensief samenwerken.
Een veilige plek belangrijker dan de kerk
Jongeren blijken binnen tal van praktijken te leren geloven. Opvallend vaak noemden jongeren christelijke kampen en events als de belangrijkste plek hiervoor. Thuis is eveneens een belangrijke plek, vooral voor jonge tieners. Het jeugdwerk noemden zij ook vaak. Het is een plek waar zij zich over het algemeen thuis voelen en waar ze vriendschappen sluiten. De laatste plek die zij veel noemden was de kerkdienst. Met name oudere jongeren waren hier juist heel kritisch op. Het was een plek waar ze volgens henzelf zouden moeten leren geloven, maar waren allerlei factoren die geloofsgroei belemmeren.
Aansluiting bij belevingswereld van jongeren
Welke factoren stimuleren dan juist de geloofsgroei? In het onderzoek bleken vijf factoren belangrijk. Jongeren hebben het ten eerste nodig dat er aangesloten wordt bij hun belevingswereld. Ten tweede vragen ze om leerstof die verder brengt. Ten derde hebben ze exploratieruimte nodig. Leren geloven kan alleen als er een leeromgeving is waarbinnen jongeren zich veilig voelen. Dit is de vierde factor. Ten slotte hebben ze opvoeders nodig die verschillende opvoedrollen inzetten: volwassenen die jongeren zien en waarderen, die een voorbeeld zijn in woord en daad, die de exploratie begeleiden, die kennis en expertise inbrengen en die jongeren stimuleren deel te nemen aan leerprocessen waar leren geloven aandacht krijgt.
Jongeren laten zich nog steeds in het hart raken
Onderzoeker Corina Nagel-Herweijer denkt dat deze factoren behulpzaam zijn voor opvoeders in de kerk en thuis. “Juist dit Pinksterweekend vieren we hoe Gods Geest mensen in vuur en vlam zet en hoe het goede nieuws van Gods bevrijdende liefde zich sinds die tijd als een lopend vuurtje over de wereld verspreid heeft. Diezelfde Geest raakt ook in het ontkerkelijkte Nederland nog harten van jongeren aan en houdt dat vuurtje brandend. Opvoeders mogen houtjes aan dat vuur toevoegen. Iedere groeibevorderende factor is wat mij betreft zo’n houtje.”
Na de zomervakantie zal de Dienstenorganisatie toerustingsmateriaal voor kerke bij dit onderzoek op de markt brengen. Het hele onderzoek is te downloaden op www.protestantsekerk.nl.
